સિંગલ એક્ટિંગ સિલિન્ડર અને તેની એપ્લિકેશન (Single acting cylinder and its application)... અહીં ક્લિક કરો

• સિંગલ એક્ટિંગ સિલિન્ડર :

આ એક એક્યુએટર છે જે રોડને સીધી રેખામાં ખસેડે છે તે માત્ર એક જ દિશામાં વાયુ યક્ત બળ લગાડી શકે છે તેથી તેને સિંગલ એક્ટિંગ  કહેવાય છે.

વિરુદ્ધ દિશામાં હલનચલન બાહ્ય બળ જેવા કે સ્પ્રિંગ અથવા લોડના પોતાના વજનને કારણે થાય છે.

ઉપરની આકૃતિમાં સિંગલ એક્ટિંગ સિલિન્ડરના મુખ્ય ભાગો બતાવેલા છે. 

• સિંગલ એક્ટિંગ સિલિન્ડરનો કાર્ય સિદ્ધાંત:

સ્પ્રિંગ ફોર્સના કારણે શરૂઆતમાં પિસ્ટન સિલિન્ડરમાં સૌથી અંદરની બાજુ રહે છે. (Fig 1)

જ્યારે સંકુચિત હવા ઈનલેટ  પોર્ટ દ્વારા પૂરી પાડવામાં આવે છે. ત્યારે દબાણ પિસ્ટનના ક્રોસ સેક્શન પર કાર્ય કરે છે.

દબાણ અને પિસ્ટન ક્રો સેકશનના વિસ્તારનું ઉત્પાદન એક બળને જન્મ આપે છે જે સ્પ્રિંગ ફોર્સ ની વિરુદ્ધ કાર્ય કરે છે.જો તે વાયુ યુક્ત બળ સ્પ્રિંગ  ફોર્સ કરતા વધારે હોય તો પિસ્ટન ખસવાનું શરૂ કરે છે. સીલ પિસ્ટન  હવાના લીક ને અટકાવે છે. હવાનો સતત પ્રવાહ પિસ્ટનની સતત ગતિનું કારણ બને છે. પિસ્ટન જ્યાં સુધી બીજા છેડે ન પહોંચે ત્યાં સુધી આગળ વધે છે. અંતે પિસ્ટનને ખસેડવા માટે જગ્યા નથી તેથી મુવમેન્ટ અટકી જાય છે.(Fig 2)

આ પિસ્ટનની મુવમેન્ટ ને ફોરવર્ડ સ્ટ્રોક કહે છે. ફોરવર્ડ સ્ટ્રોકમાં  કનેક્ટિંગ રોડ સિલિન્ડરમાંથી બહાર આવે છે.

જો પિસ્ટન પરનું દબાણ ઓછું કરવામાં આવે તો વાયુ યુક્ત બળ નબળું પડી જાય છે તેથી સ્પ્રિંગ પિસ્ટનને પાછળ ધકેલે છે. (Fig 3)

આ પિસ્ટનની મુવમેન્ટ ને રિટર્ન સ્ટ્રોક કહે છે.

આના પરિણામે કનેક્ટિંગ રોડ સિલિન્ડરની અંદર જાય છે. 

• સિંગલ એક્ટિંગ સિલિન્ડરનું દિશા નિયંત્રણ: 

સિંગલ એક્ટિંગ સિલિન્ડરને નિયંત્રિત કરવા અથવા સિંગલ એક્ટિંગ સિલિન્ડર દ્વારા લોડને દબાણ અથવા ખેંચવા માટે તમારે હંમેશા મુખ્ય નિયંત્રણ તરીકે -- 3 પોર્ટ 2 પોઝીશન ડિરેક્શન કંટ્રોલ વાલ્વની જરૂર પડે છે.

Fig 4 માં 3 પોર્ટ 2 પોઝીશન ડિરેક્શન કંટ્રોલ વાલ્વ ના ભાગો બતાવેલ છે. 

(1) વાલ્વ બોડી 

(2) સ્પૂલ 

(3) પુશ બટન અને સ્પ્રિંગ 

(4) સ્પ્રિંગ

(5) પોર્ટ (A,P,R)

 વાલ્વ બોડી માં સ્પુલ, હવાના પ્રવાહ માટે આંતરિક માર્ગ અને  પુલ મિકેનિઝમ -- પુશ બટન અને સ્પ્રિંગ સમાઈ જાય છે.

સ્પુલ એ પિસ્ટન જેવું હોય છે તે જ્યારે ખસે છે,ત્યારે હવાના પ્રવાહનો માર્ગ બદલાય છે.પુલ મિકેનિઝમ -- પુશ બટન અને સ્પ્રિંગ સ્પુલને ખસવા  માટેની સુવિધા પૂરી પાડે છે. પોર્ટ A એક બિંદુ છે જ્યાં તમે કનેક્ટરની મદદથી એર પાઇપને કનેક્ટ કરી શકો છો.

• 3 પોર્ટ 2 પોઝીશન ડિરેક્શન કંટ્રોલ વાલ્વનો કાર્ય સિદ્ધાંત:

3 પોર્ટ 2 પોઝીશન કંટ્રોલ વાલ્વ હવાના પ્રવાહની બે સ્થિતિ આપે છે. 

નીચેની આકૃતિમાં માં બતાવ્યાં પ્રમાણે, ઇનપુટ પોર્ટ A અવરોધિત છે. અને તે  R એક્ઝોસ્ટ સાથે જોડાયેલ છે. આ સ્થિતિમાં સંકુચિત હવા વાલ્વમાંથી વહેતી નથી. આઉટપુટ પોર્ટ P પણ R એક્ઝોસ્ટ સાથે જોડાયેલ છે જેથી આઉટપુટ લાઈન વાતાવરણના દબાણ પર રહે.સર્કલ -1,2,3 પોર્ટ અને એરો -1,2 પોઝિશન.

 

નીચેની આકૃતિમાં ઈનપુટ પોર્ટ , આઉટપુટ પોર્ટ સાથે જોડાયેલ છે. અને R એક્ઝોસ્ટ પોર્ટ અવરોધિત છે. આ સ્થિતિમાં વાલ્વ માંથી સંકુચિત હવા વહે છે. અને પિસ્ટન ઉપર દબાણ કરે છે.

 

નીચેની Fig 7માં સિંગલ એક્ટિંગ સિલિન્ડરની ઓપરેટ કરવા માટેની સર્કિટ બતાવેલ છે.

Fig 8માં બતાવ્યા મુજબ,જ્યારે કોમ્પ્રેસર ચાલુ કરવામાં આવે ત્યારે કોમ્પ્રેસ્ડ એર ઇનપુટ પોર્ટ "1"સુધી જાય છે. 

Fig 9માં બતાવ્યા મુજબ,જ્યારે પુશ બટન દબાવવામાં આવે છે ત્યારે વાલ્વ શિફ્ટને કારણે હવાની દિશા બદલાય છે અને પિસ્ટન આગળ વધે છે.

ત્યાર બાદ,જયારે પુશ બટન ફરીથી દબાવવામાં આવે છે ત્યારે સ્પ્રિંગ ફોર્સ અને વાલ્વ shift ના કારણે પિસ્ટન પાછું આવે છે.