Vernier caliper માં રીડિંગ કઈ રીતે લેવું? .... વધુ માહિતી માટે અહીં ક્લિક કરો

 

વર્નિયર કેલિપર (Vernier Caliper) થી ચોકસાઈપૂર્વક રીડિંગ લેવાની પ્રક્રિયા નીચે મુજબ છે. વર્નિયર કેલિપર સામાન્ય રીતે $0.02\text{ mm}$ ની લઘુત્તમ માપશક્તિ (Least Count) ધરાવે છે.

૧. પાયાની બાબતો સમજો

રીડિંગ લેતા પહેલા આ બે માપ સમજવા જરૂરી છે:

• Main Scale (મુખ્ય સ્કેલ): જે સ્થિર હોય છે (સામાન્ય ફૂટપટ્ટી જેવું).

• Vernier Scale (વર્નિયર સ્કેલ): જે મુખ્ય સ્કેલ પર આગળ-પાછળ સરકે છે.

---

૨. રીડિંગ લેવાના સ્ટેપ્સ

સ્ટેપ ૧: લઘુત્તમ માપશક્તિ (Least Count - LC) શોધો. મોટાભાગના કેલિપર પર તે લખેલું હોય છે (દા.ત. $0.02\text{ mm}$). જો ન હોય, તો: અહીં ક્લિક કરો 

સ્ટેપ ૨: મુખ્ય સ્કેલનું રીડિંગ (Main Scale Reading - MSR) લો

• વસ્તુને જડબાની વચ્ચે મજબૂત રીતે પકડો.

• વર્નિયર સ્કેલનો '0' (ઝીરો) મુખ્ય સ્કેલ પર કયા આંકડાને વટાવી ગયો છે તે જુઓ.

• ધારો કે, વર્નિયરનો '0' મુખ્ય સ્કેલ પર $2.4\text{ cm}$ ($24\text{ mm}$) પછી છે, તો તમારું MSR = 24 mm.

સ્ટેપ ૩: વર્નિયર સ્કેલનું રીડિંગ (Vernier Scale Reading - VSR) લો

• હવે જુઓ કે વર્નિયર સ્કેલની કઈ લાઈન મુખ્ય સ્કેલની કોઈ પણ લાઈન સાથે બરાબર સીધી રેખામાં (Coincide) મેચ થાય છે.

• ધારો કે, ૧૨મી લાઈન મેચ થાય છે, તો આ આંકડાને લઘુત્તમ માપશક્તિ (LC) સાથે ગુણો.

• VSR = મેચ થતી લાઈન $\times$ LC (દા.ત. $12\times 0.02=0.24\text{ mm}$).

સ્ટેપ ૪: કુલ રીડિંગ (Total Reading) મેળવો કુલ માપ મેળવવા માટે બંને રીડિંગનો સરવાળો કરો:

$$\text{Total Reading}=\text{MSR}+\text{VSR}$$

$$\text{Total Reading}=24\text{ mm}+0.24\text{ mm}=24.24\text{ mm}$$

---

૩. ધ્યાનમાં રાખવા જેવી બાબતો

• Zero Error (શૂન્ય ત્રુટિ): માપ લેતા પહેલા બંને જડબા બંધ કરીને ચેક કરો કે બંને '0' એક લાઈનમાં છે કે નહીં. જો ન હોય, તો તેટલું માપ બાદ કરવું અથવા ઉમેરવું પડશે.

• લંબવત દ્રષ્ટિ: રીડિંગ લેતી વખતે આંખ બરાબર લાઈનની સામે રાખવી જેથી ભૂલ ન થાય.

---

ઉપયોગો:

1. Outer Jaws: વસ્તુનો બહારનો વ્યાસ કે જાડાઈ માપવા.

2. Inner Jaws: પાઈપ કે હોલનો અંદરનો વ્યાસ માપવા.

3. Depth Probe: ખાડા કે હોલની ઊંડાઈ માપવા.